Bilgisayarımızı geliştirirken hangi parça yükseltilmeli?

Sürekli gelişen ve değişen yazılım teknolojileri karşısında bilgisayarlarımız gün geçtikçe performans kaybı yaşayabiliyor. Değişen ve daha fazla donanım ihtiyacı duyan oyun ve programlara yetişmek için bilgisayar parçalarımızda yenileme, daha iyisini satın alma gibi ihtiyaçlar duyabiliyoruz. Bu tip ihtiyaçlarda hangi parçayı geliştirmeniz gerektiğinden emin değilseniz, bu yazımda aklınızdaki soru işaretlerini gidermeye çalışacağım.

Mutlaka gereken bir yükseltme: SSD

Günümüzde SSD’ler oldukça yaygınlaşsa da halen donanımlarında SSD barındırmayan birçok bilgisayar mevcut. Eğer bilgisayarınızda HDD olarak nitelendirilen mekanik sabit disklerden birisi varsa bu disk yerine katı hal sürücüsü yani SSD tercih etmeniz bilgisayar performansınızı önemli ölçüde arttıracak, nispeten ram kullanımını azaltacaktır. Bu sayede çok daha hızlı açılan programlar ve daha az takılma oluşan bir bilgisayar kullanım deneyimi yaşayacaksınız. Üstelik bu parça için özellikle bir uyuma gerek duyulmuyor. Sata 3 destekli tüm anakartlar ile kolaylıkla uyum sağlayabilir. Hatta geriye dönük uyumlu SSD’ler ile Sata 2 destekli anakartlarda da rahatlıkla kullanabilirsiniz. Masaüstü ve dizüstü bilgisayarlar için değişimi en kolay ve rahatlıkla yapılabilecek parçalardan birisi.

Çalışan programların bekleme salonu: Ram


Eğer bilgisayarınızda aynı anda birçok farklı program ve birçok farklı internet sayfası sekmesi açıkken çalışıyorsanız, bilgisayarınızın geçici belleği olan ramleri arttırmak büyük ölçüde performans artışı sağlayabilir. Yüksek kaliteli görüntü dosyalarına sahip oyunlar ya da geçici bellek ihtiyacı yüksek olan programlar çalıştırırken bilgisayarımızdaki ramler kapasite sınırına ulaşırsa takılmalar başlayacak hatta donma sorunları yaşanacaktır. Bilgisayarınızın ramlerinin yeterli gelip gelmediğini yoğun kullanım senaryonuz esnasında görev yöneticisini açarak takip edebilirsiniz. Görev yöneticisi, performans sekmesinde “Bellek” grafiği %95 seviyelerinde seyrediyorsa veya %95’in üstüne çıkıyorsa ram kapasitesini arttırma ihtiyacınız bulunuyor demektir.

Ramler yukarıda bahsettiğim SSD gibi kolaylıkla uyum sağlayan parçalardan değil ne yazık ki. Eğer anakartınızda boş ram yuvası varsa halihazırda takılı olan ramin teknik olarak birebir aynısını bulup takmanız gerekebilir. Bu durum anakarttan anakarta bazı zamanlarda değişiklik gösteriyor olsa da genellikle tüm slotlara birbiriyle birebir aynı teknik özelliğe sahip ramler takılması gerekir. Ram satın almak istiyorsanız anakartınızın desteklediği ram kapasitesi ve teknik özelliklerini mutlaka araştırın. Bilgisayarınızda takılı olan ramin de teknik özellikleri çok büyük ölçüde önem taşıyor. Ram ne yazık ki kolaylıkla satın alınabilecek bir parça sınıfında değil. Teknik olarak araştırma ve inceleme gerektiriyor.

Tüm işlemleri gerçekleştiren bir nevi bilgisayarın beyni olan: İşlemci

Tüm programların verimli çalışmasında diğer parçalarla birlikte görev alıyor olsa da önemli bir payı olan donanım işlemcidir. Eğer bilgisayarınızı kullanıyorken çok fazla kasma ve takılma hissediyorsanız görev yöneticisi, performans kısmından hangi donanımın çok yüksek seviyede kullanıldığını kontrol etmelisiniz. Eğer en yüksek seviyede kullanım CPU yani işlemcideyse bilgisayarınızda işlemci zayıf kalıyor diyebiliriz. Örneğin işlemci kullanımı hiç azalmadan dakikalarca %100 seviyesinde bulunuyorsa zayıf kalıyor denebilir. -Tabii render gibi çok yoğun işlemler istisnai bir durumdur.- Bu parça da ram gibi değişimi teknik detaylara dayanan bir parça. Hatta işlemciyi yenilemek isterken anakart değişimi ihtiyacına kadar durum ilerleyebiliyor. Çünkü her yeni nesil işlemci modelinde ya da işlemciler arasında marka değişimi yapmak istediğinizde ihtiyaç olan işlemci soketi de değişiklik gösteriyor. Teknik olarak parçaların uyumu yanısıra soket uyumu işlemcide en önemli nokta. Maalesef her yeni işlemci neslinde soket değişiyor ve yeni anakart ihtiyacı doğuyor. Bana kalırsa bilgisayarda yükseltilmesi en zor parçalardan birisi işlemcidir. Anakartınızın uyumluluk listesine bakarak en yüksek performans sunacak işlemciyi tercih ederek performans artışı sağlayabilirsiniz.

İnanılmaz gerçekçi grafiklerin işleme atölyesi: Ekran kartı

Sık sık oyun oynayan kullanıcıların ihtiyacı olan en önemli parçalardan birisi olan ekran kartı, gelişen oyun grafikleri karşısında zamanla gücü zayıflamaya başlayan ekran kartlarının değişimi işlemci ve ram’e göre nispeten daha kolay diyebilirim. Neredeyse her ekran kartı piyasadaki çoğu anakartla uyum sağlamaktadır ancak işlemciniz ile uyumlu çalışacak ve yeterince iyi performans sunabilecek olması önem taşıyor. Eğer çok güçlü bir ekran kartınız olmasına rağmen işlemciniz düşük performans sunuyorsa darboğaz adı verilen durum oluşacak ve çok ciddi performans sorunlarıyla uğraşacaksınız demektir. Tam tersi işlemci güçlü, ekran kartı zayıf olursa da bu durum gerçekleşecektir. Youtube videoları ya da teknoloji forumlarında diğer kullanıcıların tavsiyesi üzerine işlemciniz için en uygun yüksek performanslı ekran kartını seçmeniz mümkün.

Bilgisayarımızın güç sağlayıcısı: PSU

Bu parçanın genellikle performans odaklı yükseltilme gereği oluşmaz ancak zamanla parçalarını geliştirdiğiniz bilgisayarınızda artan güç ihtiyacı yüzünden kullandığınız psu yetersiz kalabilir. Bu durumda daha yüksek verimliliğe sahip ve daha fazla güç sunan bir psu almanız gerekecektir. Piyasadaki neredeyse tüm psu’lar tüm anakartlarla uyum sağlıyor olduğundan özel bir teknik araştırmaya pek fazla ihtiyaç duyulmaz. Yine de yüksek verimlilik ve bilgisayarınıza uygun watt sağlayan psu seçmeye önem vermek gerekiyor.

Sonuç:
Donanım yükseltmesi yapmak istediğinizde bilgisayarınızda düşük performansa sebep olan, zayıf kalmış parçayı tespit ederek o parçayı geliştirdiğinizde alabileceğiniz en yüksek verim ve performansı almaya başlarsınız ancak sürekli gelişen teknolojide, 3-4 yıl önce sahip olduğumuz bilgisayarlara bile günümüzde çıkan en iyi parçayı uyumlu olarak satın almamız epey zor. Bir parçayı değiştirmek isterken diğer parçaları da değiştirme gerekliliği doğup iş yeni bilgisayar toplama gerekliliğine kadar gidebiliyor. Bu tip durumlarda birkaç sene öncesinin en yüksek performanslı parçalarını 2. el olarak satın almak da imdadımıza yetişebiliyor. Çünkü ihtiyacımız olan birkaç nesil önceki parçaların üretimi olmadığı için sıfır olarak bulmak bir hayli zor olabiliyor.